มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค เปิดผลศึกษาชีวิตไรเดอร์ทำงานไร้สิทธิ สวัสดิการ ต้องเร่งรอบ ลักไก่ผิดกฎจราจรใช้ชีวิตบนความเสี่ยง จี้ ก.แรงงานเร่งออก กม.คุ้มครองแรงงานนอกระบบ

เมื่อวันที่ 2 กันยายน 2565 นางนฤมล เมฆบริสุทธิ์ รองผู้อำนวยการมูลนิธิเพื่อผู้บริโภค กล่าวว่า ปัจจุบันคนไทยมีการใช้บริการสั่งอาหารส่งถึงที่พักหรือ ดิลิเวอรี เพิ่มมากขึ้น ทำให้เกิดอาชีพบริการส่งอาหารเพิ่มขึ้นอย่างก้าวกระโดด มีผู้ให้บริการหลายเจ้า ทั้งสัญชาติไทย และต่างชาติ อาทิ อาทิ แกร็บ , ไลน์แมน, ฟู้ดแพนด้า , ช้อปปี้ เป็นต้น ทั้งนี้ มูลนิธิเพื่อผู้บริโภคได้ทำการศึกษาพบว่า ในช่วงโควิด -19 ซึ่งเปลี่ยนวิถีการใช้ชีวิตของผู้คน ประกอบกับปัญหาคนตกงาน ทำให้เข้าสู่อาชีพไรเดอร์เพิ่มขึ้นแบบก้าวกระโดดจากหลักหมื่นรายในช่วงก่อนการระบาดโควิด มาเป็นหลักแสนคนในช่วงที่โควิด-19 ระบาดตั้งแต่ปี 2563 ถึงปัจจุบัน ถือเป็นอาชีพอิสระรูปแบบใหม่ ซึ่งกฎหมายคุ้มครองแรงงานที่มีผลบังคับใช้อยู่ในปัจจุบันยังไม่สามารถดูแลเรื่องสิทธิ สวัสดิการแรงงานกลุ่มนี้ ได้อย่างครอบคลุม ส่วนหนึ่งติดปัญหาเรื่องการตีความสถานภาพของไรเดอร์ว่าเป็นลูกจ้างแพลตฟอร์ม หรือพาร์ตเนอร์ (หุ้นส่วนแรงงาน) ซึ่งไม่ตรงกับ กฎหมายคุ้มครองแรงงานที่มีอยู่ในปัจจุบัน

วันนี้โลกก้าวไปไกล แต่กฎหมายยังล้าหลัง หากยังใช้ภาษาแบบเดิมๆ คงไม่พอ ตามไม่ทันกับการจ้างงานที่เปลี่ยนแปลงไป กระทรวงแรงงานต้องเร่งตีความ คำว่าพาร์ตเนอร์ออกมาให้ได้ และเข้าไปให้การดูแลสิทธิสวัสดิการให้กับไรเดอร์” นางนฤมล เมฆบริสุทธิ์ รองผู้อำนวยการมูลนิธิเพื่อผู้บริโภค กล่าว

นางนฤมล กล่าวต่อว่า จากการรวบรวมข้อมูลร่วมกับการสัมภาษณ์เชิงลึกกลุ่มผู้ประกอบอาชีพไรเดอร์พบว่ามีปัญหาเรื่องระบบการทำงานที่ยังเป็นข้อเหลื่อมล้ำ ของผู้ปฏิบัติงาน ทั้งด้านเทคโนโลยี อายุ ทำให้ได้รับงานน้อยลง ซึ่งส่งผลถึงโอกาสในการได้รับสิทธิประโยชน์พิเศษจากแอปพลิเคชัน อีกทั้ง ยังเป็นช่องโหว่ ให้คนที่เชี่ยวชาญใช้เทคโนโลยีช่วยโกงการกดรับออร์เดอร์ ที่สำคัญคือมีปัญหาเรื่องค่าตอบแทนที่คิดตามระยะทางไม่มีมาตรฐานกลาง แต่ละ แอปพลิเคชัน กำหนดค่าตอบแทนเอง และใช้แรงจูงใจอื่นๆ ไม่มีสิทธิสวัสดิการ ไม่มีประกันสุขภาพ ไม่มีประกันอุบัติเหตุ สิ่งเหล่านี้ส่งผลให้ไรเดอร์ต้องพยายามทำทุกวิถีทาง เพื่อให้ได้รับงานเร็ว ส่งงานเร็ว จึงพบการกระทำผิดกฎหมายจราจร ทั้งขับรถฝ่าไฟแดง ขับย้อนศร กลับรถที่ห้ามกลับ ขับบนทางเท้า เป็นต้น นำมาซึ่งอุบัติเหตุ บนท้องถนน ดังนั้นกลุ่มไรเดอร์จึงมีข้อเรียกร้องคือ อย่างน้อยให้มีการเพิ่มค่ารอบที่เป็นธรรม มีสวัสดิการบ้าง เช่นประกันอุบัติเหตุ

“จากข้อค้นพบจากการศึกษา มูลนิธิฯ จึงขอเสนอให้กระทรวงแรงงานเข้ามากำกับดูแลเรื่องนี้อย่างจริงจัง ผลักดัน 2 เรื่องสำคัญให้สามารถใช้ได้จริง ดังนี้
1. มีการการกำหนดค่าตอบแทนที่เป็นธรรม และ 2. ผลักดันให้เจ้าของแพลตฟอร์มมีการทำประกันอุบัติเหตุให้กับไรเดอร์ เป็นต้น ทั้งนี้เชื่อว่า กากมีการผลักดัน อย่างน้อย 2 ประเด็นนี้ คือเรื่องค่าตอบแทนที่เป็นธรรม และมีประกันอุบัติเหตุ จะทำให้ไรเดอร์คลายกังวลได้มากขึ้น ไม่ต้องเร่งรีบในการทำรอบจนเสี่ยงเกิด อุบัติเหตุบาดเจ็บ เสียชีวิตบนท้องถนน”รองผู้อำนวยการมูลนิธิเพื่อผู้บริโภค กล่าว

ทั้งนี้ ทราบว่ากระทรวงแรงงานามีความพยามในการที่จะเข้ามาดูแลสิทธิสวัสดิการของกลุ่มไรเดอร์ รวมถึงแรงงานนอกระบบรูปแบบใหม่ๆ เพิ่มเติม เบื้องต้นคือ มีการเปิดพื้นที่ให้มีการพูดคุยระหว่างเจ้าของ หรือผู้แทนแพลตฟอร์ม กับกลุ่มไรเดอร์ ซึ่งจนถึงขณะนี้ทราบว่ามีการผลักดันร่างพ.ร.บ. แรงงานนอกระบบ พ.ศ…. ซึ่งผ่านครม.ไปแล้วนั้น ตามที่ โฆษกกระทรวงแรงงานออกมาเปิดเผยว่าจะทำให้แรงงานนอกระบบได้รับสิทธิขั้นพื้นฐานในการประกอบอาชีพ มีความปลอดภัย ในการทำงาน มีหลักประกันทางสังคม ตลอดจนมีสัญญาการทำงานที่เป็นธรรม เช่น ไม่กำหนดเงื่อนไขทำให้ต้องเร่งรีบทำงานอย่างมีความเสี่ยง หรือต้องทำงาน หนักเกินปกติจนเสียสุขภาพ ผลตอบแทนที่เป็นธรรม การจ่ายค่าตอบแทนตามอัตราและระยะเวลาที่กำหนดสวัสดิการและหลักประกันขั้นพื้นฐาน เป็นต้น ทางมพบ. จึงขอให้มีการเร่งรัดออกกฎหมายดังกล่าวออกมาโดยเร็ว เพื่อเป็นการยกระดับแรงงานไทยให้ได้รับสิทธิ ความเป็นธรรมเท่าเทียมอย่างแท้จริง